Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp Đông Mai xã Khánh Hải trong những năm qua luôn là đơn vị đi đầu trong phong trào sản xuất các cây rau mầu vụ Đông trong đó có cây bí xanh. Với diện tích luôn đạt trên 30 ha, năng suất từ 22 đến 28 tấn/ha, sản lượng 630 - 840 tấn/vụ. Thông qua các chương trình chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật người nông dân đã nắm vững các biện pháp kỹ thuật để sản xuất cây bí xanh đạt năng suất cao. Tuy nhiên việc cấp chứng nhận cho sản phẩm đạt tiêu chuẩn an toàn chưa được thực hiện nên không đáp ứng được nhu cầu của các siêu thị của hàng bán sản phẩm an toàn.
Từ yêu cầu thực tế đó vụ Đông năm 2019, thực hiện Quyết định số 705/QĐ-UBND ngày 13/6/2019 về việc phân bổ kinh phí thực hiện Nghị quyết số 05-NQ/TU ngày 24/10/2016 của Tỉnh ủy và Nghị quyết số 39/2018/NQ-HĐND ngày 12/12/2018 của HĐND tỉnh năm 2019. Trung tâm Khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư Ninh Bình đã xây dựng và thực hiện dự án “Phát triển vùng sản xuất rau an toàn theo tiêu chuẩn VietGap” với đối tượng cây trồng là cây bí xanh. Mục tiêu của dự án là hỗ trợ để người nông dân sản xuất theo quy trình VietGap, đánh giá và cấp chứng nhận đạt tiêu chuẩn VietGap cho sản phẩm bí xanh. Dự án được triển khai với quy mô 5ha, tại HTX nông nghiệp Đông Mai, được hỗ trợ 50% chi phí mua giống và 50% chi phí đánh giá chứng nhận sản phẩm đạt tiêu chuẩn VietGap. Qua quá trình triển khai đã được các cán bộ của Trung tâm Khuyến nông hỗ trợ hướng dẫn, tổ chức sản xuất theo đúng quy trình, đến nay đã được chứng nhận sản phẩm bí xanh đạt tiêu chuẩn VietGap với quy mô 5 ha và sản lượng 140 tấn/năm.
Cầm trên tay Giấy chứng nhận VietGap cho sản phẩm bí xanh của HTX ông Đoàn Văn Quốc Chủ tịch Hội đồng quản trị HTX hồ hởi cho biết: “Bí xanh trong vụ Đông là một sản phẩm thế mạnh của HTX, tuy nhiên do còn một số hạn chế trong tổ chức sản xuất nhất là việc tiêu thụ nên chưa phát huy hết được tiềm năng, lợi thế. Một số đơn vị khi đặt vấn đề tiêu thụ sản phẩm thường yêu cầu sản phẩm phải có chứng nhận. Thông qua thực hiện mô hình được sự hỗ trợ của Trung tâm Khuyến nông, sản phẩm bí xanh của Khánh Hải đã có chứng nhận, thời hạn của chứng nhận trong 3 năm. Đây sẽ là điều kiện để sản phẩm bí xanh của Khánh Hải có điều kiện tham gia vào thị trường các sản phẩm an toàn, có nguồn gốc xuất xứ, là cơ sở để nâng cao giá trị, lợi nhuận cho bà con nông dân”.
Thông qua dự án cái được không chỉ là Giấy chứng nhận mà còn là sự chuyển biến của người sản xuất trong việc tổ chức sản xuất, áp dụng các tiến bộ kỹ thuật theo quy trình an toàn, có ghi chép, theo dõi sản xuất. Người nông dân đã biết cách tổ chức sản xuất, thực hành thao tác các công việc không những chỉ đảm an toàn cho sản phẩm mà còn là đảm bảo an toàn lao động cho chính mình. Thời điểm này ngoài cánh đồng sản xuất 5 ha vừa được cấp chứng nhận, người nông dân đang tập trung thu hoạch những lứa quả cuối, ai đấy cũng cảm thấy hồ hởi, phấn khởi. Trao đổi với chúng tôi ông Nguyễn Văn Hoan một hộ nông dân tham gia dự án cho biết: “Ban đầu khi tiếp nhận thực hiện chúng tôi khá bỡ ngỡ, các kỹ thuật thì gần như trước đây mình cũng đã thực hiện được rồi nhưng việc ghi chép nhật ký sản xuất, tổ chức triển khai đồng trà, đồng vụ, sử dụng phân bón, thuốc BVTV có kiểm soát, đảm bảo an toàn trong lao động là điều khá mới mẻ với bà con. Tuy nhiên khi được cán bộ kỹ thuật hướng dẫn thì công việc cũng không quá khó để thực hiện. Bí xanh năm nay tuy chưa phải là được mùa nhất những bù lại giá bán lại ở mức cao hơn năm trước từ 20 -30% nên bà con rất phấn khởi. Với một sào trồng bí xanh sau khi trừ hết chi phí cũng thu được 3 – 3,5 triệu đồng, cao gấp mấy lần trồng lúa”
Tổ chức sản xuất đáp ứng các yêu cầu để được đánh giá cấp chứng nhận là bước đầu, tuy nhiên việc tiếp tục duy trì và nhân rộng mô hình còn khó hơn. Điều này đỏi hỏi sự vào cuộc của toàn xã hội, trong đó vai trò của người sản xuất là quan trọng nhất để tiếp tục thực hiện các quy trình kỹ thuật, duy trì và tiếp tục đáp ứng được các tiêu chuẩn yêu cầu.
Theo ông Phạm Văn Trung – Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Ninh Bình: “Hiện nay nhu cầu của thị trưởng về các mặt hàng nông sản an toàn, nhất là các sản phẩm có chứng nhận là rất lớn. Từ kết quả của Dự án này các địa phương cần mở rộng diện tích các vùng sản xuất nông sản an toàn được chứng nhận. Đồng thời với việc mở rộng các vùng sản xuất được chứng nhận theo VietGap cần tổ chức sản xuất để hướng đến các tiêu chuẩn tốt hơn như sản xuất theo hướng hữu cơ, và sản xuất hữu cơ được chứng nhận”.
Tổ chức sản xuất tập trung theo các tiêu chuẩn để được chứng nhận là định hướng đúng đắn, phù hợp với thực tế hiện này và cũng là giải pháp để thực hiện mục tiêu xây dựng nền nông nghiệp Ninh Bình theo hướng hàng hóa, ứng dụng công nghệ cao, hình thức sản xuất tiên tiến trong giai đoạn hiện nay.
Phạm Duy Phú
Trung tâm Khuyến nông Ninh Bình