Ảnh: Gian hàng trưng bày sản phẩm công nghiệp, nông nghiệp thuộc chương trình OCOP tỉnh Ninh Bình tại hội chợ OCOP Quảng Ninh – Hè 2018
Đồng thời, Chương trình OCOP góp phần tạo ra nhiều sản phẩm hàng hóa chất lượng cao, mang tính đặc trưng, lợi thế của mỗi vùng, miền, phát triển các hình thức tổ chức sản xuất kinh doanh theo hướng phát triển nội sinh, gia tăng giá trị và lợi ích cộng đồng.
Ninh Bình là tỉnh ở cửa ngõ miền Bắc, có vị trí địa lý thuận lợi, hội tụ các điều kiện tiềm năng về tự nhiên, địa hình, địa vật, văn hóa và con người, đảm bảo cho phát triển kinh tế - xã hội, văn hóa mang tính đặc trưng của Việt Nam. Ninh Bình đang từng bước phát triển thành trung tâm du lịch của vùng Đồng bằng sông Hồng và cả nước. Đặc biệt, Quần thể danh thắng Tràng An được UNESCO công nhận là di sản thiên nhiên thế giới thu hút rất nhiều khách du lịch trong nước và quốc tế tới thăm quan.
Ninh Bình hiện có 75 làng nghề, 02 nghề truyền thống được công nhận với các sản phẩm làng nghề độc đáo, đa dạng. Một số sản phẩm của Ninh Bình đã có thương hiệu riêng như: Thịt dê, cơm cháy, mắm tép, ngao Kim Sơn, rượu Kim Sơn...Các sản phẩm chủ yếu sản xuất từ nguồn nguyên liệu nội địa, mang đậm yếu tố truyền thống. Ngoài ra, thiên nhiên ưu đãi cho Ninh Bình tiềm năng để phát triển các sản phẩm nông sản có lợi thế như: dứa, lạc tiên, rau quả tươi, hoa và cây cảnh; chăn nuôi gia súc, gia cầm (lợn, dê, thỏ...), thủy hải sản (tôm, ngao)... Đây là những điều kiện thuận lợi để Ninh Bình có thể triển khai có hiệu quả Chương trình OCOP trên địa bàn tỉnh.
Thực hiện ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở Nông nghiệp và PTNT (Chi cục PTNT) phối hợp với UBND các huyện, thành phố điều tra, khảo sát, thu thập dữ liệu xây dựng Đề án Mỗi vùng có sản phẩm đặc trưng, chất lượng, an toàn tỉnh Ninh Bình giai đoạn 2018-2020, thuộc chương trình Quốc gia OCOP. Những kết quả bước đầu đạt được cụ thể như sau:
Toàn tỉnh hiện có khoảng 33 sản phẩm thế mạnh, thuộc 06 nhóm sản phẩm. Trong đó: Nhóm thực phẩm (18 sản phẩm); Nhóm đồ uống (02 sản phẩm); Nhóm thảo dược (02 sản phẩm); Nhóm vải, may mặc (02 sản phẩm); Nhóm lưu niệm, nội thất, trang trí (05 sản phẩm); Nhóm Dịch vụ du lịch nông thôn bao gồm 4 hoạt động: lữ hành, lưu trú, ăn uống, bán đồ lưu niệm.
Có 13 sản phẩm đăng ký công bố chất lượng; 11 sản phẩm đã có đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ.
Tổng sản lượng sản xuất các sản phẩm trung bình trong 3 năm (2014-2016), cụ thể như sau:
+ Nhóm thực phẩm: Đạt sản lượng 25.718 tấn (rau, củ, quả tươi); 188.000 sản phẩm (cơm cháy và đồ hộp);
+ Nhóm đồ uống: Đạt 1,5 triệu lít sản phẩm;
+ Nhóm vải và may mặc: Đạt 2,36 triệu sản phẩm;
+ Nhóm lưu niệm, nội thất, trang trí: Đạt 5,3 triệu sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ nguyên liệu cói, bèo bồng, mây tre đan; 113ha diện tích hoa, cây cảnh; 50.278 m3 (gỗ mỹ nghệ, đá mỹ nghệ);
+ Nhóm dịch vụ du lịch nông thôn: Phục vụ trên 1,6 triệu lượt khách du lịch trong và ngoài nước.
Tổng doanh thu trung bình của các sản phẩm đạt 1.577,65 tỷ đồng/năm. Thị trường tiêu thụ chính là thị trường nội địa. Một số sản phẩm có giá trị xuất khẩu bao gồm các sản phẩm thực phẩm đóng hộp như ngô ngọt, các loại nước quả của Công ty Đồng Giao; các mặt hàng thủ công mỹ nghệ từ nguyên liệu cói, bèo bồng, mây tre đan, hàng thêu ren; muối thảo dược và các sản phẩm khác về dược liệu.
Hiện có 2.472 tổ chức, cá nhân đang sản xuất sản phẩm tại địa phương. Trong đó, có 32 Công ty Cổ phần; 12 DNTN; 09 THT; 08 HTX; 2.411 hộ sản xuất, kinh doanh. Tổng vốn lưu động sử dụng để sản xuất của các chủ thể ước khoảng 228,21 tỷ đồng.
Ảnh: Hội nghịTriển khai xây dựng Đề án “Chương trình Mỗi xã một sản phẩm” giai đoạn 2017-2020, định hướng đến năm 2030 trên địa bàn tỉnh Ninh Bình
Tỉnh Ninh Bình hiện đang triển khai thực hiện 10 văn bản chính sách liên quan đến hỗ trợ phát triển sản xuất cấp tỉnh.
Trong năm 2018, từ nguồn kinh phí Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới (500 triệu đồng), tập trung hỗ trợ các sản phẩm tiêu biểu hoàn thiện thủ tục, chứng nhận cần thiết; đổi mới và ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ nâng cao chất lượng, sản lượng hàng hóa; xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường tiêu thụ các sản phẩm OCOP.
Xác định rõ việc xây dựng và triển khai Chương trình OCOP trên địa bàn tỉnh là nhiệm vụ trọng tâm trong xây dựng nông thôn mới gắn với cơ cấu ngành nông nghiệp, phát triển kinh tế khu vực nông thôn, các giải pháp thúc đẩy phát triển sản phẩm OCOP tại địa phương, cụ thể như sau:
- Xác định đây là chương trình mới, cần được nghiên cứu kỹ, tổ chức quản lý khoa học theo hệ thống, từng khâu, từng bước thực hiện. Trước hết, kiện toàn Ban chỉ đạo chương trình, có sự phối kết hợp chặt chẽ giữa các sở, ban, ngành, địa phương trong tỉnh. Hình thành được đội ngũ chuyên gia giúp việc đúng tầm, có khả năng tham mưu và tổ chức triển khai thực hiện chương trình.
- Thực hiện tốt công tác tuyên truyền, thông tin qua các phương tiện thông tin đại chúng về chương trình OCOP, sản phẩm OCOP.
- Phát triển các sản phẩm chủ lực hiện có (Thịt dê, cơm cháy, nem chua Yên Mạc, ngao Kim Sơn, cá rô Tổng Trường, cá Tràu tiến vua các sản phẩm đóng hộp của Công ty Đồng Giao); các sản phẩm mới (Gạo Tràng An, dưa lê Kim Sơn, rau quả tươi, muối thảo dược và các sản phẩm khác về dược liệu).
- Rà soát, đánh giá và lựa chọn đúng sản phẩm thế mạnh của địa phương; Hình thành, xây dựng hệ thống sản xuất phù hợp, thông qua đó thúc đẩy liên kết sản xuất do chính người dân làm chủ quản lý, chủ nhân công nghệ, sở hữu nhãn hiệu hàng hóa và tổ chức sản xuất theo chuỗi giá trị; Thực hiện tốt khâu xúc tiến thương mại và thực hiện bảo hộ sở hữu trí tuệ chung cho cả chương trình.
- Bố trí kinh phí để phục vụ công tác điều tra, khảo sát số liệu hàng năm từ nguồn ngân sách thực hiện Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới và các nguồn khác.
Thực tế đã khẳng định và chứng minh rằng, chương trình OCOP hiện là hướng đi đúng đắn trong xây dựng nông thôn mới. Chương trình OCOP không chỉ thúc đẩy sản xuất, khai thác tiềm năng, thế mạnh của địa phương mà còn xây dựng mối liên kết giữa các hộ sản xuất, tổ chức, doanh nghiệp- nền tảng quan trọng của sản xuất hàng hoá tập trung.Hy vọng rằng, với sự nỗ lực, tham gia của cả hệ thống chính trị, Chương trình OCOP sẽ được triển khai sâu rộng và đạt được nhiều kết quả tốt đẹp.
Phạm Thị Hồng Lê
Chi cục Phát triển nông thôn