Theo phong tục văn hóa cổ truyền của người Việt, nhằm ngày 23 tháng Chạp hàng năm mọi gia đình làm mâm cúng tiễn ông Công, ông Táo về chầu trời. Họ tin rằng, Táo Quân cưỡi cá Chép bay về trời để báo cáo những việc đã làm và chưa làm được trong năm qua với Ngọc Hoàng. Đến đêm giao thừa, các Táo mới trở lại trần gian tiếp tục công việc trông coi bếp lửa gia đình.Với quan niệm cá Chép là loài duy nhất có thể hóa Rồng, nên được coi là phương tiện đi lại duy nhất không thể thay thế để Táo Quân về trời. Do đó, không thể thay cá Chép bằng con vật khác. Cá Chép còn được coi biểu tượng của văn hóa: Cá hóa long (hóa rồng); Cá vượt vũ môn (tôn vinh sự học thành đạt). Ngoài ra, cá Chép còn đại diện cho sự phát triển và khả năng sinh sôi rất lớn. Điều này tượng trưng cho tín ngưỡng phồn thực, cầu mong sự sinh sôi, phát triển của người Việt xưa. Việc phóng sinh cá Chép thể hiện sự từ bi của người Việt. Ngoài ý nghĩa về mặt tâm linh thì tập quán này còn hết sức có ý nghĩa về mặt Đa dạng sinh học giúp cho các vùng nước tự nhiên như sông, hồ, kênh, mương được hồi sinh nguồn lợi thủy sản. Vì thế mỗi người đã trân trọng nâng niu cá Chép khi thả đảm bảo phóng sinh đúng ý nghĩa.
Nhân dân thả cá Chép trong ngày tết Táo Quân
Trong bối cảnh dịch bệnh Codiv-19 diễn biến phức tạp, để đảm bảo cho việc thả cá Chép tiễn Táo Quân thỏa lòng ước nguyện tâm linh của Nhân dân được diễn ra An toàn, thuận lơi, đảm bảo vệ sinh môi trường, chấm dứt các hành vi vi phạm khai thác thủy sản trong thời gian Nhân dân thả cá phóng sinh. Chi cục Thủy sản Ninh Bình đã tham mưu cho Sở Nông nghiệp và PTNT ban hành văn bản gửi đến UBND các huyện, thành phố về việc tăng cường công tác bảo vệ nguồn lợi thủy sản trên địa bàn tỉnh Ninh Bình. Triển khai ý kiến chỉ đạo của Sở Nông nghiệp và & PTNT Ninh Bình, ngày 04 tháng 02 năm 2021, Chi cục Thủy sản Ninh Bình đã tổ chức Đoàn kiểm tra liên ngành giữa Chi cục Thủy sản Ninh Bình với Công an đường thủy tỉnh Ninh Bình, Đài phát thanh và truyền hình Ninh Bình, Công an Phường Thanh Bình; Công an Phường Nam Bình, Phòng Kinh tế Thành phố Ninh Bình để thực hiện công tác tuyên truyền, bảo vệ nguồn lợi thủy sản tại tuyến sông Đáy, sông Vân. Với mục đích nâng cao nhận thức cho người dân cùng tham gia bảo vệ nguồn lợi thủy sản.
Các lực lượng Liên ngành tham gia kiểm tra, giám sát hoạt động khai thác và bảo vệ,
tái tạo nguồn lợi tại điểm thả cá Chép chùa Non Nước
Qua đợt tuần tra, giám sát công tác BVNL thủy sản trên địa bàn tỉnh, Đoàn liên ngành đã đẩy mạnh công tác phối hợp, tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật thủy sản, phát tờ rơi, áp phích để nhân dân hiểu rõ các quy định của Nhà nước trong việc khai thác và bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản, bảo tồn, tái tạo và phát triển nguồn lợi thuỷ sản.
Đoàn liên ngành tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật cho người dân.
Do có sự chỉ đạo kịp thời của Sở Nông nghiệp và PTNT Ninh Bình; Sự phối hợp nhịp nhàng của lực lượng liên ngành nên tại các điểm thả cá đều có cán bộ chức năng triển khai thực hiện nhiệm vụ. Kết quả công tác thả cá trong ngày tết Táo Quân đã diễn ra thuận lợi. Không có bất cứ hoạt động khai thác thủy sản nào tại các điểm thả cá trong thời gian Nhân dân thả cá phóng sinh. Tình trạng sử dụng xung kích điện, lưới bén để khai thác cá Chép tại các điểm nhân dân đang thả cá đã được đoàn liên ngành xử lý triệt để. Nhân dân tham gia thả cá đã thể hiện được tinh thần văn minh lịch sự, đeo khẩu trang đầy đủ phòng tránh dịch bệnh, bỏ rác đùng nơi quy định, không còn hiện tượng lôi kéo, mời gọi người dân xuống thuyền ra ngoài sông để thả cá. Tinh thần của bà con nhân dân phấn khởi vui mừng và hoàn toàn yên tâm trong khi thả cá Chép.
Các hoạt động thả cá của nhân dân tại bến chùa Non Nước:
Người viết bài: Nguyễn Minh Huệ