Sử dụng đệm lót sinh học trong chăn nuôi gà là giải pháp chăn nuôi hiệu quả giúp xử lý mùi hôi chuồng trại, tiết kiệm chi phí nhân công và nâng cao hiệu quả kinh tế
I. Yêu cầu chung:
1. Đối tượng vật nuôi
Sử dụng đệm lót sinh thái thích hợp đối với tất cả các loại giống gà và ở mọi lứa tuổi.
Mật độ nuôi: gà 1 đến 21 ngày tuổi: 70 con/ m2 đệm lót; gà từ 22 đến 35 ngày tuổi: 20 con/m2; gà từ 36 ngày tuổi đến xuất chuồng: 7 con/m2
2. Loại hình chăn nuôi
Sử dụng đệm lót sinh học thích hợp đối với :
- Gia cầm nuôi trực tiếp trên nền, chuồng hở
- Gà nuôi nuôi trực tiếp trên nền, chuồng kín
- Gà nuôi trên lồng tầng, chuồng kín
3. Nền chuồng
Chuồng có nền được láng xi măng hoặc lát gạch. Nếu chuồng làm mới thì nền chuồng là đất nện, không láng lát sẽ tốt và giảm chi phí xây dựng.
4. Độ dầy đệm lót chuồng
Độ dầy đệm lót đối với gà từ 1 đến 21 ngày tuổi: 5 cm
Độ dầy đệm lót đối với gà từ 22 đến 35 ngày tuổi: 7 cm
Độ dầy đệm lót đối với gà từ 36 ngày tuổi đến xuất chuồng: 10 cm
Độ dầy đệm lót đối gà nuôi trên lồng tầng: 20-30cm
5. Nguyên liệu làm chất độn
Tiêu chuẩn: Các nguyên liệu có độ sơ cao, có độ trơ cứng không dễ bị làm mềm nhũn và có lượng chất dinh dưỡng nhất định, không độc, không gây kích thích.
Các loại nguyên liệu: Tốt nhất là mùn cưa, vỏ bào sau đến theo thứ tự là trấu, vỏ lạc, lõi ngô, thân cây ngô nghiền, vỏ hạt bông, thân cây bông, bã mía, xơ dừa. Các loại nguyên liệu như vỏ lạc, lõi ngô, thân cây ngô, vỏ hạt bông nghiền có kích thước 3- 5 mm
Địa phương nào có sẵn nguyên liệu nào thì dùng chủ yếu nguyên liệu đó, song nếu sử dụng 2 loại nguyên liệu thì không nhất thiết phải phối hợp theo một tỷ lệ nhất định nào. Nhưng do làm đệm lót nuôi gà chỉ sử dụng lượng nguyên liệu ít nên hiện nay thường chỉ dùng trấu, mùn cưa là chính
II. Phương pháp làm đệm lót
1. Cách thứ nhất: Rắc men trực tiếp lên đệm lót
Đây là cách làm đơn giản nhưng 1 kg chế phẩm men BALASA N01 chỉ rắc cho đệm lót có diện tích từ 35 m2 trở xuống. Cụ thể làm theo các bước sau:
Bước 1: Rải trấu lên toàn bộ nền chuồng dầy 10cm (gà thịt) hoặc trên 15 cm (gà đẻ), sau đó thả gà vào nuôi
Bước 2: Sau một thời gian (sau 7-10 ngày đối với gà nuôi úm, sau 2- 3 ngày đối với gà lớn) quan sát thấy khi nào phân rải khắp trên bề mặt chuồng, thì rắc men. Cụ thể: Lấy 1 kg BALASA- N01 đem trộn thật đều với 1 kg bột khô (có thể là cám gạo, bột sắn hay bột ngô đều được), sau đó đem rắc đều lên toàn bộ bề mặt độn lót là được.
2. Cách thứ hai: tiến hành nhân men sau đó mới rắc lên đệm lót
Làm cách này thì 1 kg chế phẩm BALASA N01 sẽ rắc cho diện tích đệm lót lớn hơn: từ 35-50m2 .
Cách tiến hành như các bước 1 và 2 của cách thứ nhất đã nêu ở trên, chỉ khác là phải nhân men trước khi đem rắc. Cụ thể như sau: Đem 1 kg chế phẩm BALASA N0 1 trộn đều với 3 kg bột ngô hoặc cám gạo, cho thêm khoảng 1,2 lít nước sạch, xoa cho ẩm đều (bột ẩm nhưng vẫn tơi rời mới đạt yêu cầu), sau đó cho vào túi hoặc thùng đậy kín và để chỗ ấm ủ trên dưới 2 ngày, khi nào có mùi thơm, hơi chua là có thể đem rắc cho độn lót được.
Chú ý:
- Thực hiện làm đệm lót có diện tích nền chuồng từ 35-50m2 phải trộn BALASA N01 với bột ẩm ủ chỗ ấm để lên men với mục đích là làm tăng lượng men do đó sẽ làm đệm lót cho diện tích chuồng nuôi rộng hơn, giảm chi tiền men. Nhưng nếu diện tích chuồng nuôi nhỏ hoặc không muốn ủ men phức tạp thì rắc men thẳng như cách thứ nhất.
- Làm đệm lót bằng mùn cưa giống như làm bằng trấu. Nếu mùn cưa khô bụi thì phun nước sạch cho hơi ẩm để gà không phải bụi gây viêm đường hô hấp, nhưng nếu nuôi bằng lồng thì không cần phun ẩm.
- Nếu men không hết phải cho vào túi nhựa sạch hàn thật kín, để ở nơi thoáng mát
III. Vấn đề sử dụng và bảo dưỡng
- Có thể định kỳ 30 ngày bổ sung thêm chế phẩm BALASA N01, bằng cách đem 1 kg chế phẩm BALASA N01 trộn đều với 2 kg bột ( cám thô hoặc bột sắn hoặc bột ngô…) rồi rắc cho 50 m2 nền chuồng.
- Cứ sau 1-2 ngày (tùy lượng phân nhiều hay ít) cào nhẹ trên bề mặt đệm lót một lần để giúp vùi phân và làm cho đệm lót được thông thoáng, phân sẽ được phân hủy tốt hơn.
- Chuồng nuôi phải thông thoáng để thoát mùi hăng hắc do tiêu hủy phân sinh ra
- Tránh để bị nước uống và nước mưa hắt làm ướt đệm lót. Nếu thấy nước rớt làm ướt đệm lót ở khu vực máng uống thì phải thay ngay bằng lớp trấu mới, có bổ sung thêm chế phẩm men.
- Trong suổt quá trình nuôi không cần phun thuốc khử trùng định kỳ lên mặt đệm lót vì sẽ làm cho các vi sinh vật có lợi (làm tiêu hủy phân và khử mùi) trong đệm lót bị chết. Do số lượng vi sinh vật có lợi trong đệm lót rất lớn nên có khả năng đối kháng làm ức chế sự hoạt động của các vi sinh vật gây bệnh và có hại trong đệm lót nên không phun thuốc khử trùng định kỳ nhưng gà vẫn ít bị mắc bệnh đường ruột.
- Trong trường hợp gà bị mắc bệnh dịch do lây truyền thì vẫn phải sử dụng thuốc để khử trùng kể cả đệm lót, sau đó có thể rắc bổ sung thêm chế phẩm men BALASA N01.
- Ở tháng nóng nhất trong mùa hè phải có biện pháp chống nóng như mở toàn bộ cửa cho thông thoáng, làm đệm lót mỏng hơn để thoát hơi nóng nhanh.
- Nếu nuôi với mật độ gà thích hợp, phương pháp sử dụng và bảo dưỡng tốt thì đệm lót có thể dùng kéo dài hàng năm nhưng cần chú ý định kỳ bổ sung thêm men BALASA N01 như đã hướng dẫn.
- Do nhiệt độ ở đệm lót luôn ấm nóng nên khi úm gà chỉ cần quây kín ở dưới khoảng trên dưới 50 cm còn phía trên phải để thoáng, đặc biệt trong mùa nóng
- Mùa nóng khi úm gà do đệm lót luôn luôn ấm vì vậy nên treo đèn cao hơn để tránh nhiệt độ cao làm bốc hơi nước làm cho gà bị nhiễm lạnh - ẩm dễ bị bệnh.
Nguyễn Thị Thu Trang - Chi cục Chăn nuôi và Thú y