Theo dự báo của Trung tâm Khí tượng Thủy văn Quốc gia, từ tháng 7 đến tháng 9/2023 trên khu vực biển Đông có khoảng 6 – 8 cơn bão và áp thấp nhiệt đới, trong đó có khoảng 2 – 4 cơn bão và áp thấp nhiệt đới có khả năng ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta. Tổng lượng mưa tại khu vực miền Bắc trong tháng 7-9 là từ 70 – 500mm. Với vị trí địa lý thuộc cực Nam của đồng bằng Bắc Bộ, địa hình đặc trưng trong đó vùng ven biển Kim Sơn và khu vực vùng trũng Nho Quan, Gia Viễn là các địa phương thường xuyên chịu tác động của bão lũ, thiên tai gây thiệt hại lớn đến hoạt động canh tác nông nghiệp trong đó có Nuôi trồng thủy sản.
Để giảm thiểu thiệt hại của mưa bão đến hoạt động sản xuất thủy sản, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Ninh Bình có văn bản số 1974/SNN-TS ngày 19/7/2023 chỉ đạo UBND các huyện/thành phố và đơn vị chức năng tăng cường quản lý hoạt động Nuôi trồng thủy sản trong mùa mưa bão năm 2023. Trong đó, triển khai đồng bộ các biện pháp giảm thiểu trong hoạt động nuôi trồng thủy sản, phối hợp tuyên truyền sâu rộng các biện pháp kỹ thuật quản lý, chăm sóc và phòng chống dịch bệnh cho thủy sản nuôi trong mùa mưa bão. Cụ thể như sau:
1. Trước khi mưa bão xảy ra:
Vào mùa mưa bão, người nuôi thủy sản cần áp dụng các biện pháp chăm sóc, quản lý và phòng bệnh cho thủy sản như sau:
- Tiến hành gia cố, tu sửa bờ bao, đăng chắn, kiểm tra cống cấp thoát nước, khơi thông dòng chảy. Đồng thời bảo trì hệ thống máy móc phụ trợ sản xuất: quạt nước, sục khí, máy bơm, máy phát điện…. Phát quang cây xanh bờ ao để hạn chế cành, lá cây rơi xuống ao làm ô nhiễm ao nuôi khi có bão lũ, đồng thời phòng khi gió lớn gây đổ cây vỡ bờ ao.
- Không thả giống ở thời điểm mưa lũ.
- Thường xuyên theo dõi, cập nhật dự báo thời tiết,có kế hoạch thu hoạch thủy sản đạt kích cỡ thương phẩm trước khi mưa bão, lũ lụt xảy ra, tránh thiệt hại và thất thoát do mưa lũ. Trong giai đoạn thời tiết thuận lợi, cần chăm sóc cho ăn tích cực, bổ sung thêm Vitamin C và một số khoáng chất cần thiết phòng bệnh cho thủy sản nuôi.
- Đối với các vùng nuôi tôm mặn, lợ có tiền sử chua phèn, cần rải vôi xung quanh bờ ao trước khi mưa phòng nước trôi phèn xuống làm biến động pH ao nuôi.
- Đối với diện tích ao/đầm nuôi thủy sản nước ngọt, bờ ao cần thiết kế cao hơn mực nước cao nhất hàng năm 0,5 m. Định kỳ sử dụng vôi bột rải xung quanh bờ và xử lý môi trường nước với lượng 2 - 3 kg/100 m3 nước ao hoặc một số hóa chất, chế phẩm như TCCA, BKC, Chlorine… theo liều lượng hướng dẫn của nhà sản xuất để khử trùng nước ao nuôi, phòng bệnh cho thủy sản.
- Đối với hoạt động nuôi cá lồng: Lưu ý trước mưa bão cần kiểm tra lại lồng bè, gia cố hệ thống dây neo, phao lồng và di chuyển vào nơi có dòng chảy nhẹ để tránh mưa lũ làm hỏng lồng. Thường xuyên vệ sinh lồng sạch sẽ, thông thoáng để thoát nước. Ở những nơi có dòng chảy lớn cần dùng tấm chắn, bạt che chắn phía trước lồng nuôi làm giảm dòng chảy trực tiếp vào lồng, ngăn chặn các vật rắn, gỗ làm hư hỏng lồng gây thoát cá ra ngoài. Treo túi vôi trước dòng chảy giúp khử khuẩn nước, hạn chế dịch bệnh.
2. Khi có mưa bão xảy ra:
Người nuôi cần chủ động theo dõi và cập nhật tình hình thời tiết trên các phương tiện thông tin đại chúng. Khi có cảnh báo mưa bão đổ bộ vào, người nuôi cần tuân thủ hướng dẫn của cơ quan chức năng sở tại, tuyệt đối không ở lại chòi canh, lồng bè nuôi nhằm đảm bảo an toàn tính mạng. Theo dõi tình hình thời tiết, bản tin cảnh báo mưa lũ trên các sông để chủ động ứng phó nhằm bảo vệ tính mạng và tài sản một cách có hiệu quả. Để chủ động ứng phó khi có mưa bão xảy ra, người nuôi cần thực hiện một số biện pháp sau:
2.1. Đối với vùng nuôi thủy sản nước ngọt
- Khi có mưa lớn làm nước ao nuôi đục, pH bị giảm đột ngột cần bón vôi cho ao/đầm nuôi với liều lượng 0,7 - 1 kg/100 m3 nước để ổn định nước ao.
- Giảm lượng thức ăn cho tôm, cá khi có mưa bão xảy ra để hạn chế ô nhiễm môi trường, tránh lãng phí.
- Sau mưa bão, cần kịp thời khơi thông dòng chảy, dọn sạch cây đổ, lá rụng, xác chết gia súc, gia cầm… loại bỏ ra khỏi ao, xử lý tránh làm ô nhiễm môi trường.
- Quản lý lồng nuôi cá: Áp dụng tốt các biện pháp quản lý thủy sản mùa mưa bão. Khi có mưa bão xảy ra cần theo dõi chặt chẽ diễn biến thời tiết,chuẩn bị thuyền máy, phao cứu sinh hỗ trợ khi cần thiết. Tuyệt đối không ở lại lồng bè nuôi khi có mưa lũ lớn nhằm đảm bảo an toàn tính mạnh con người. Có kế hoạch sơ tán dụng cụ thiết bị, vật tư, thức ăn… hạn chế thiệt hại do mưa bão gây ra.
2.2. Đối với vùng nuôi thủy sản mặn, lợ
- Đối với diện tích nuôi thủy sản chưa đạt cỡ thương phẩm, người nuôi cần chủ động áp dụng các biện pháp tăng cường quản lý thủy sản mùa mưa bão (gia cố bờ bao, đăng cống, máy sục khí, chuẩn bị máy phát điện, …)
- Khi có mưa bão xảy ra, mưa lớn sẽ làm độ mặn nước ao nuôi giảm đột ngột làm thủy sản dễ bị sốc môi trường, dễ cảm nhiễm với bệnh vì vậy người nuôi phải có kế hoạch điều tiết nước: Trước khi mưa to cần phải lấy nước có độ mặn thích hợp vào ao, giữ mực nước trong ao cao nhất. Sau khi mưa cần nhanh chóng rút bớt nước ở tầng mặt của ao bằng cách tháo các cửa phai của cống thoát.
- Mưa lớn làm các thông số môi trường biến động làm cho tôm cá yếu, sức đề khánggiảm. Do đó, các cơ sở nuôi cần bổ sung vitamin, khoáng vi lượng, men tiêu hóa vào khẩu phần ăn của tôm định kỳ 10 - 15 ngày/đợt, mỗi đợt từ 5 - 7 ngày để phòng bệnh và nâng cao sức đề kháng cho thủy sản.
- Đối với vùng nuôi nhuyễn thể tập trung:
+ Diện tích nuôi ngao chưa đạt kích cỡ thu hoạch, cần tiến hành kiểm tra, tu bổ lại hệ thống đăng chắn để chống thoát ngao khi mực nước dâng cao.
+ Sau mưa bão ngao thường tập trung vào các góc đăng, chắn, cần tiến hành san đều ra toàn bãi.
Trên đây là một số biện pháp quản lý hoạt động Nuôi trồng thủy sản trong mùa mưa bão, khuyến cáo các hộ nuôi trồng thuỷ sản áp dụng nhằm giảm thiểu thất thoát và thiệt hại do mưa bão gây ra, duy trì ổn định sản xuất./.
Đặng Thị Thu Trang - Chi cục Thủy sản