Những ngày vừa qua, cơn bão số 3 (Yagi) và hoàn lưu sau bão đã ảnh hưởng lớn đến những hộ nuôi trồng thủy sản của tỉnh Ninh Bình, đặc biệt tại các huyện Nho Quan, Gia Viễn, Kim Sơn, thành phố Tam Điệp, ... làm cho những diện tích nuôi trồng thủy sản tại các địa phương trên bị ngập lụt gây ra những thiệt hại lớn cho các hộ nuôi. Để khắc phục hậu quả do mưa lũ gây ra, Trung tâm Khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư Ninh Bình hướng dẫn một số biện pháp khắc phục, chăm sóc và phòng bệnh cho con nuôi thủy sản sau bão lũ như sau:
1. Khắc phục sau bão và mưa lũ
1.1. Đối với ao
- Xả bớt nước trên tầng mặt để giảm bớt lượng nước mưa trong ao; đồng thời tiến hành chạy máy quạt nước, sục khí nhằm hạn chế sự phân tầng nước đối với những ao nuôi thâm canh và bán thâm canh.
- Kiểm tra, gia cố bờ ao đảm bảo chắc chắn; nạo vét, khơi thông cống, rãnh, kênh mương đảm bảo thoát nước tốt khi xảy ra các đợt mưa lớn tiếp theo.
- Thu gom, xử lý rác, thủy sản chết (nếu có) và các chất thải khác trong khu vực nuôi, không để ô nhiễm môi trường; rửa và sát trùng dụng cụ nuôi, bờ ao bằng các loại thuốc sát trùng thông thường (Vôi, Clorin, TCCA).
- Khi mưa lớn kéo dài, nước ao nuôi bị đục, pH bị giảm đột ngột nên rải vôi xung quanh bờ ao (khoảng 10kg/100 m2), kết hợp bón vôi cho ao nuôi để ổn định pH nước và làm giảm độ đục của nước ao:
+ Đối với ao nuôi thủy sản nước ngọt: Lượng vôi bón 0,7 - 1,0 kg/100m3 nước;
+ Đối với ao nuôi thủy sản nước mặn lợ: Lượng vôi bón 2,0 - 3,0 kg/100m3 nước;
- Khi ngừng mưa, nhiệt độ trong nước tăng lên, các chất hữu cơ phân hủy nhanh tạo ra các khí độc như H2S, NH3 trong ao làm tôm, cá dễ bị ngộ độc, cần sử dụng các sản phẩm như Yucca, Zeolite,… để giải phóng khí độc trong ao nuôi. Khi thời tiết ổn định, sử dụng các thuốc như Iodine, BKC,… để diệt khuẩn trong ao nuôi, sau đó sử dụng men vi sinh để cải thiện môi trường và ức chế sự phát triển của các vi sinh vật gây bệnh.
- Cần chủ động các thiết bị, hóa chất để tăng cường Oxy hòa tan trong nước và đề phòng tình trạng thiếu Oxy cục bộ xảy ra như máy quạt nước, máy bơm, sục khí hoặc Oxy (dạng viên hoặc dạng bột).
- Kiểm tra, bảo quản tốt thức ăn cho thủy sản nuôi, tránh bị ẩm mốc; quản lý lượng thức ăn cho ăn, tránh dư thừa.
- Bổ sung vitamin C, chế phẩm sinh học vào thức ăn để tăng sức đề kháng, phòng bệnh cho thủy sản nuôi.
- Tăng cường chăm sóc, quản lý ao nuôi, kiểm tra thường xuyên các yếu tố môi trường ao nuôi, sức khỏe thủy sản nuôi để có biện pháp xử lý kịp thời.
- Đối với các ao tôm đã thả nuôi cần chú ý kiểm tra, duy trì độ kiềm từ 100 - 120mg/l trở lên bằng cách đánh Dolomite hoặc các loại khoáng tăng kiềm, tránh hiện tượng tụt kiềm làm tôm mềm vỏ; đồng thời theo dõi chặt chẽ các yếu tố môi trường khác như pH, DO, NH3,… để có biện pháp xử lý kịp thời.
1.2. Đối với vùng nuôi nhuyễn thể tập trung
- Khi nước thủy triều xuống, tiến hành kiểm tra, tu sửa đăng, chắn.
- Sau mưa bão, ngao thường tập trung vào các góc đăng, chắn. Cần tiến hành san đều ra toàn bãi.
- Chủ động theo dõi, kiểm tra các diễn biến của ngao, thực hiện tốt việc khai thông các vùng nước đọng, tránh hiện tượng ứ nước ngọt cục bộ kéo dài làm chết ngao nuôi.
2. Chăm sóc và phòng bệnh
Trong mùa mưa lũ, những biến đổi bất thường về nhiệt độ, Oxy, độ ẩm, lượng mưa… là nguyên nhân trực tiếp hoặc gián tiếp làm cho các vi sinh vật gây bệnh phát triển và phát tán, đồng thời gây nên các hiện tượng “sốc môi trường” dẫn đến mầm bệnh có nhiều cơ hội xâm nhập vào cơ thể con nuôi thủy sản để gây bệnh. Do đó cần phải tiến hành các biện pháp quản lý ao/lồng bè, chăm sóc con nuôi thủy sản như sau:
- Thường xuyên quan sát tình trạng cá, tôm bơi lội trong ao. Khi có hiện tượng cá, tôm nổi đầu cần xác định nguyên nhân. Nếu do thiếu Oxy, cần tăng quạt nước hoặc phun nước, giảm lượng thức ăn, thay một phần nước ao, hoặc cấp thêm nước mới vào ao, tiến hành san thưa để giảm bớt mật độ. Đối với ao nuôi sau mỗi lần thay nước người nuôi phải xử lý nước bằng cách dùng vôi bột (vôi nông nghiệp) hòa ra nước tạt đều xuống ao với liều lượng 2 kg/100m3 nước để làm cho nước trong sạch.
- Thường xuyên theo dõi mức nước, màu nước trong ao để kịp thời điều chỉnh; theo dõi thời tiết, nhất là những tháng chuyển mùa và những ngày chuyển trời để kịp thời điều chỉnh lượng thức ăn.
- Bảo đảm môi trường ao nuôi thuỷ sản luôn được ổn định bằng cách sử dụng vôi bột, vôi nước bón định kỳ với liều lượng tùy theo đối tượng nuôi. Có thể sử dụng hóa chất khác như Zeolite bón vào 3 tháng cuối chu kỳ nuôi để hấp thu các độc tố (NH3, H2S) và kim loại nặng, liều dùng 1-2kg/100m3 hoặc định kỳ 10 ngày/lần.
Đối với nuôi cá lồng, bè cần sử dụng vôi bột treo ở các góc lồng/bè để khử trùng môi trường nước, diệt các tác nhân gây bệnh cho cá nuôi. Treo túi cách mặt nước khoảng 1/3 - 1/2 độ sâu của nước trong lồng/bè. Liều lượng sử dụng là 2 - 4 kg vôi/10m3 nước. Khi vôi tan hết lại tiếp tục treo túi khác.
- Tăng cường sức đề kháng cho con nuôi thủy sản như bổ sung vitamin C trộn vào thức ăn cho tôm, cá ăn hàng ngày. Liều lượng sử dụng tùy theo đối tượng nuôi. Hoặc sử dụng chế phẩm sinh học Probiotic và Enzyme tổng hợp để tăng cường tiêu hóa và bảo vệ đường ruột. Liều lượng và cách sử dụng theo hướng dẫn của nhà sản xuất hoặc sử dụng dầu mực nhằm bao bọc thức ăn và thuốc, tránh tan rữa nhanh trong môi trường nước. Tạo mùi hấp dẫn cho cá, tôm bắt mồi nhiều. Liều dùng 10 g/kg thức ăn./.
Vũ Thị Hiên - TTKN